Svemogući život i njegovo »značenje« kod Jakoba von Uexkülla

Sažetak

U ovom prilogu autor razmatra filozofijske implikacije Uexküllove »teorijske biologije«. Stoga se u prvom koraku nastoji skrenuti pozornost na njegovo razumijevanje i tumačenje »prirode«. U drugom se koraku razmatra njegova »teorija istraživanja okoliša«, a trećem koraku autor svraća pozornost na njegov »nauk o značenju«. Upravo ta trodimenzionalnost ovoga razmatranja trebala bi dovesti do važenja ne samo neke temeljne postavke njegove Teorijske biologije nego i njegovo »biološko«, odnosno »filozofsko« razumijevanje i tumačenje »života« u cjelini. U razmatranju naznačene problematike moglo bi također postati vidljivo da se on prije svega služi fenomenološkom metodom, koja mu omogućuje pristup »k samim stvarima« (E. Husserl), odnosno do fenomenâ samih. Primjenjujući upravo fenomenološku metodu, Uexküll je nastojao prevladati klasičnu metafiziku. Naime, smatrao je da su pitanja klasične metafizike, primjerice pitanja uzroka i posljedice, postala u bîti praktični beznačajna. Ako je Aristotelova metafizika bila zainteresirana za pitanje »Zašto«, onda je fenomenološka metoda koju je u istraživanjima počeo primjenjivati J. von Uexküll bila prije svega zainteresirana za pitanje »Kako« se u bîti odvija život u prirodi. Stoga se pokazuje da Uexküll ne želi samo definirati, odnosno fiksirati prirodu i život u prirodi, nego dopušta da priroda i život u prirodi sami govore na način »otvorenosti« koja uvijek iznova omogućuje novo slušanje, razumijevanje i tumačenje naznačenih fenomena.